Tijdens COP27 was de vraag voor velen: hoe zit het met het geld? Op de vorige conferentie was de vraag hoe de kosten van schade en verlies als gevolg van klimaatverandering moeten worden aangepakt een controversiële kwestie. Het financieringsprobleem stak ook nu weer de kop op, aangezien alle thema's van de conferentie verband houden met financiën. In dit artikel gaan we in op financiering als centraal thema tijdens COP27 en leggen we uit hoe dit een sleutelrol kan spelen bij het bevorderen van vooruitgang in de richting van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG's).

Wat is klimaatfinanciering?

Klimaatfinanciering heeft geen eenduidige definitie vanuit de Verenigde Naties (VN). In het algemeen kan het echter worden opgevat als "lokale, nationale of transnationale financiering - afkomstig uit publieke, particuliere en alternatieve financieringsbronnen - ter ondersteuning van mitigatie- en aanpassingsmaatregelen om de klimaatverandering aan te pakken" (UNFCCC). In dit kader kort gezegd ook wel de overdracht van geldmiddelen vanuit de Noordelijke landen naar de Zuidelijke landen overeenkomstig het Parijsakkoord.  

Een voorbeeld van klimaatfinanciering in de praktijk is te zien in Egypte, het gastland van COP27. Het Benban-zonnepark ligt in het westelijke woestijngebied en is nu de op drie na grootste zonne-energiecentrale ter wereld. De financiering van het project kwam van een groep van negen internationale banken, georganiseerd en geleid door de Wereldbank. De vermindering van de CO2-uitstoot door de overschakeling op een hernieuwbare energiebron staat gelijk aan het van de weg halen van honderdduizenden auto's. Dit extern gefinancierde project draagt dus in belangrijke mate bij tot de nationaal vastgestelde bijdragen van Egypte.  

Waarom is klimaatfinanciering belangrijk?

Klimaatfinanciering speelt een cruciale rol bij wereldwijde klimaatmaatregelen omdat zij in alle fasen van een project of proces van invloed is. Zij speelt een bijzonder belangrijke rol bij het vergemakkelijken van de uitvoeringsinspanningen wereldwijd, vooral in de Zuidelijke landen. Klimaatfinanciering is van oudsher vooral gericht op mitigatie in plaats van aanpassing, waarvan de Zuidelijke landen onevenredig zwaar te lijden heeft. De Noordelijke landen willen de financiering van aanpassingsmaatregelen tegen 2025 aanzienlijk verhogen. Echter, blijven de doelstellingen ver achter bij wat nodig is om kwetsbare landen te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatverandering.

Naast de ecologische en sociale voordelen levert klimaatfinanciering op lange termijn ook een enorme financiële waarde op. De Wereldbank schat dat investeringen in de groene economie 4 dollar voordeel opleveren voor elke 1 dollar investering. Na COVID heeft VN-secretaris-generaal António Guterres verschillende economische prioriteiten voor herstel vastgesteld, waaronder:

• investeren in fatsoenlijke banen
• geen borgstelling voor vervuilende bedrijven
• afzien van subsidies voor fossiele brandstoffen
• stoppen met investeren in en bouwen van kolencentrales
• bij alle financiële en beleidsbeslissingen rekening houden met klimaatrisico's en -kansen
• meer internationale samenwerking

Plannen voor de vergroening van de wereldeconomie bieden boeiende mogelijkheden, maar vergen aanzienlijke samenwerking en investeringen van betrokkenen uit alle sectoren.

Waar zal de klimaatfinanciering vandaan komen?

Minder duidelijk dan de voordelen van klimaatfinanciering is waar de middelen voor deze maatregelen vandaan zullen komen. Momenteel werken verschillende klimaatfondsen, zoals het Groene Klimaatfonds (GCF) en ontwikkelingsbanken, zoals de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (ERBD), aan wereldwijde klimaatfinanciering. In Parijsakkoord hebben de Noordelijke landen toegezegd tegen 2020 100 miljard dollar aan de Zuidelijke landen te verstrekken, een doel dat nog altijd niet is bereikt. Deze financieringskloof moet worden overbrugd om de klimaatdoelstelling van 1,5 °C te halen. Tijdens COP27 streefde de Zuidelijke landen dan ook weer naar garanties voor deze eerder toegezegde financiering.

Waarschijnlijk zal zowel publieke als particuliere financiering nodig zijn om deze financieringskloof te overbruggen. De particuliere belangstelling voor investeringen in klimaatprojecten neemt wereldwijd toe, maar de particuliere financiering blijft over het algemeen achter. Toch bestaan er veel mogelijkheden voor regeringen om de betrokkenheid van de particuliere sector te stimuleren. Zo wordt volgens Mark Carney, speciaal VN-gezant voor klimaatfinanciering, geleidelijk een klimaatvriendelijk financieel systeem opgezet om particuliere investeringen verder aan te moedigen als aanvulling op het overheidsbeleid. Dit omvat inspanningen zoals de Task-Force for Climate-Related Disclosures (TFCD), een vrijwillig kader dat gericht is op klimaatrisicobeheer en -rapportage voor financiële besluitvorming.

Investeren in de toekomst

Uiteindelijk was financiering een cruciaal punt op de COP27 vanwege het transversale karakter ervan en de rol als drijvende kracht achter zowel mitigatie als aanpassing. Er is te weinig vooruitgang geboekt bij de ontwikkeling van internationale klimaatfinanciering. De Noordelijke landen moeten de Zuidelijke landen de gedane financieringstoezeggingen nakomen. Bovendien is een gezamenlijke aanpak van publieke en private financiering nodig om de gigantische financiering rond te krijgen die nodig is voor de transitie naar een groene economie. De voordelen op lange termijn wegen zwaarder dan de kosten op korte termijn, zowel in financiële termen als voor de gezondheid en het welzijn van onze planeet en zijn bewoners. 

Voor meer informatie over COP27, kijk op onze climate action insights of neem contact met ons op.