Op uitgaven gebaseerde vs. op activiteiten gebaseerde CO2-boekhouding: wat levert meer bedrijfswaarde op?

Op uitgaven en activiteiten gebaseerde CO2-boekhouding zijn twee verschillende benaderingen voor het schatten van broeikasgasemissies (BKG). Het belangrijkste verschil zit in het soort invoergegevens: bij op uitgaven gebaseerde methoden worden financiële uitgaven gebruikt, terwijl bij op activiteiten gebaseerde methoden fysieke activiteitsgegevens (zoals kWh, km of kg) worden gebruikt. De keuze van de methode kan een grote invloed hebben op de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van emissieschattingen, vooral voor scope 3-categorieën, zoals ingekochte diensten.

Wat zijn op uitgaven en activiteiten gebaseerde emissieberekingen?

Bij berekeningen op basis van uitgaven worden de emissies geschat door het bedrag dat aan een product of dienst is uitgegeven te vermenigvuldigen met een emissiefactor die per valuta-eenheid wordt uitgedrukt (bijvoorbeeld kg CO₂e/€). Deze emissiefactoren worden doorgaans afgeleid uit milieugerichte input-outputmodellen (EEIO), zoals EXIOBASE.

Bij berekeningen op basis van activiteiten worden actuele fysieke gegevens (bijv. liters brandstof, kWh elektriciteit, afgelegde kilometers) vermenigvuldigd met emissiefactoren die specifiek zijn voor de activiteit (bijv. kg CO₂e/kWh). Deze benadering is over het algemeen nauwkeuriger, omdat ze de werkelijk verbruikte of gebruikte hoeveelheden weergeeft.

Hoe de op uitgaven gebaseerde methode werkt (en wanneer deze te gebruiken)

CO2-boekhouding op basis van uitgaven is eenvoudig: organisaties halen gegevens uit financiële systemen en passen emissiefactoren toe op basis van economische input-outputmodellen. Deze methode is vooral nuttig voor:

• CO2-boekhouding in een vroeg stadium
• Brede, complexe toeleveringsketens

Deze methode is snel, kosteneffectief en vereist minimale gegevensverzameling. Ze wordt aanvaard door het GHG Protocol en is nuttig wanneer er geen leveranciersspecifieke of activiteitsgegevens beschikbaar zijn. Deze methode is echter minder nauwkeurig, gevoelig voor prijsschommelingen en kan de werkelijke oorzaken van emissies overschaduwen.

Hoe de activiteitsgebaseerde methode werkt (en waarom deze nauwkeuriger is)

De activiteitsgebaseerde benadering maakt gebruik van meetbare operationele gegevens, zoals het werkelijke brandstofverbruik, energieverbruik of vrachtvervoersafstanden, om de uitstoot te berekenen. Elke activiteit wordt gekoppeld aan een emissiefactor die specifiek is voor de meeteenheid. Deze methode biedt nauwkeurigere, gedetailleerdere inzichten en is vooral geschikt voor:

• Het stellen van doelen
• Het bijhouden van voortgang
• Het bijhouden van voortgang

Hoewel het meer tijd en middelen kost, ondersteunen activiteitsgebaseerde gegevens een betere besluitvorming en sluiten ze beter aan bij rapportagekaders die transparantie en verifieerbaarheid hoog in het vaandel hebben staan.

Voor- en nadelen van op uitgaven gebaseerde vs. op activiteiten gebaseerde gegevens

Op uitgaven gebaseerde gegevens zijn snel, goedkoop en worden geaccepteerd onder het GHG Protocol voor scope 3-rapportage. Ze omvatten de volledige waardeketen, maar zijn niet nauwkeurig, kunnen geen verschillen op productniveau bijhouden en zijn te reactief voor een effectieve planning van emissiereducties. Op activiteiten gebaseerde gegevens zijn weliswaar complexer en duurder om te implementeren, maar bieden een hoge nauwkeurigheid, ondersteunen wetenschappelijk onderbouwde doelstellingen, maken reductieplanning mogelijk en bieden volledige controle over de werkelijke emissies. Ze hebben de voorkeur voor geloofwaardige klimaatstrategieën, maar kunnen moeilijker op te schalen zijn naar hele toeleveringsketens.

Kortom, als je van rapportage naar echte emissiereductie wilt gaan, heb je activiteitsgebaseerde gegevens nodig.

Impact op scope 3-rapportage

Scope 3-emissies (indirecte emissies in de waardeketen) zijn algemeen bekend als moeilijk te meten. Op uitgaven gebaseerde methoden bieden een praktisch uitgangspunt, maar overschatten of onderschatten vaak de emissies. Op activiteiten gebaseerde methoden geven een realistischer beeld, waardoor betrouwbaardere informatie aan belanghebbenden kan worden verstrekt, met name voor categorieën met een grote impact, zoals aangekochte goederen, transport en zakenreizen.

Op activiteiten gebaseerde gegevens voor het plannen van emissiereducties

Reducing emissions moet je weten waar ze vandaag komen. Activiteitsgebaseerde gegevens koppelen emissies rechtstreeks aan specifieke acties (bijvoorbeeld afgelegde kilometers, verbruikte energie), waardoor het gemakkelijker wordt om:

• Bedrijfsactiviteiten met een grote impact te identificeren
• Gerichte maatregelen te nemen
• Veranderingen in de loop van de tijd te monitoren

Op uitgaven gebaseerde gegevens kunnen aanleiding geven tot kostenbesparingen, maar geven geen uitsluitsel over de vraag of die besparingen ook daadwerkelijk leiden tot een vermindering van de uitstoot. Activiteitsgegevens stellen bedrijven in staat om zinvolle operationele veranderingen door te voeren, en niet alleen budgettaire.

Richtlijnen van het GHG-protocol

Het GHG-protocol ondersteunt beide methoden. De Scope 3-norm beschrijft vier soorten gegevens: op uitgaven gebaseerde gegevens, gemiddelde gegevens, leverancierspecifieke gegevens en hybride gegevens. Bedrijven worden aangemoedigd om de kwaliteit van hun gegevens in de loop van de tijd te verbeteren door voor materiële categorieën over te stappen van op uitgaven gebaseerde gegevens naar op activiteiten gebaseerde of leverancierspecifieke gegevens. Transparantie en consistentie zijn daarbij van cruciaal belang.

Case study: Ingekochte diensten

Veel bedrijven gebruiken de op uitgaven gebaseerde benadering voor de CO2-boekhouding van ingekochte diensten vanwege een gebrek aan op activiteiten gebaseerde gegevens. In dit voorbeeld worden beide methoden vergeleken voor een bedrijf in de professionele dienstensector.

We hebben de belangrijkste dienstverleners in de scope 3-categorie “ingekochte diensten” geanalyseerd en de op activiteiten gebaseerde gegevens vergeleken met de op uitgaven gebaseerde gegevens.

Wat dit betekent voor jouw bedrijf

Het verschil is opvallend: de op uitgaven gebaseerde methode overschat de uitstoot met bijna 37%. Als je alleen op op uitgaven gebaseerde gegevens vertrouwt, loop je het risico je werkelijke uitstoot te overschatten of te onderschatten.

Waarom gebeurt dit?

Op uitgaven gebaseerde emissiefactoren zijn gebaseerd op sectorgemiddelden, niet op de daadwerkelijke activiteiten van je bedrijf. Activiteitsgebaseerde gegevens geven daarentegen de werkelijke emissies weer die verband houden met je specifieke diensten en leveranciers.

Gevolgen voor het bedrijf

Compliance risico's: het te laag of te hoog inschatten van emissies kan van invloed zijn op de naleving van regelgeving.

Gemiste kansen: het te laag of te hoog inschatten van emissies vermindert het vermogen om belangrijke reductiegebieden te identificeren.

Reputatie: onnauwkeurige gegevens ondermijnen de geloofwaardigheid bij belanghebbenden en verminderen bruikbare inzichten voor het stimuleren van verandering.

Directe zakelijke voordelen van activiteitsgebaseerde gegevens

Door gebruik te maken van werkelijke hoeveelheden, materialen of inputs op procesniveau in plaats van gemiddelde uitgaven in de sector, krijgen bedrijven een duidelijker beeld van hun voetafdruk en creëren ze echte zakelijke waarde met behulp van activiteitsgebaseerde gegevens.

Slimmere inkoop en inzicht in emissies

Activiteitsgegevens laten precies zien welke materialen, producten of leveranciers de hoogste emissies veroorzaken. Dit maakt betere inkoopbeslissingen, geoptimaliseerde sourcing en gerichte leveranciersbetrokkenheid mogelijk, wat leidt tot lagere emissies en vaak lagere kosten op de lange termijn.

Uitvoerbare strategieën voor CO2-reductie

Met gedetailleerde, praktijkgerichte input kunt je vaststellen welke processen of activiteiten verantwoordelijk zijn voor emissies en nauwkeurige maatregelen ontwerpen. Of het nu gaat om het wisselen van materialen, het verfijnen van activiteiten of het verbeteren van leverancierspraktijken, op activiteiten gebaseerde gegevens geven u de basis om actie te ondernemen.

Betere rapportage en vertrouwen van belanghebbenden

Gedetailleerde, verifieerbare gegevens versterken de rapportage aan internationale kaders en zorgen ervoor dat je voldoet aan nieuwe regelgeving. Het bouwt ook geloofwaardigheid op bij klanten, investeerders en regelgevers, omdat je laat zien dat je klimaatmaatregelen gebaseerd zijn op echte cijfers.

Ondersteunt circulariteit en productinnovatie

Kennis van de materiaalsamenstelling en herkomst van inputs helpt bij het ontwikkelen van strategieën voor een circulaire economie, van recycling en hergebruik tot herontwerp van producten. Dit maakt activiteitsgebaseerde gegevens een belangrijke factor voor het behalen van duurzaamheids- en innovatiedoelstellingen op de lange termijn.

Waarom bedrijven vertrouwen op ClimatePartner voor CO2-gegevens

Als je cijfers wilt die je kunt vertrouwen en die echte bedrijfswaarde opleveren, zijn activiteitsgebaseerde gegevens essentieel. Op uitgaven gebaseerde gegevens zijn een noodoplossing, geen strategie.

Bij ClimatePartner is onze oplossing simpel: we streven altijd naar de meest nauwkeurige resultaten door gebruik te maken van je echte activiteitsgegevens, zoals het daadwerkelijke energieverbruik, reisafstanden of hoeveelheden aangekochte goederen.

Een belangrijke reden voor deze nauwkeurigheid is onze Emission Factor Database (EFDB). De EFDB vormt de basis van onze CO2-berekeningen en bevat wetenschappelijk onderbouwde emissiefactoren die de uitstoot van broeikasgassen voor specifieke activiteiten, processen of producten kwantificeren.

We geven prioriteit aan kwaliteit, toegankelijkheid en volledigheid in onze database, zodat de CO2-voetafdruk wordt berekend op basis van de meest betrouwbare en actuele gegevens die beschikbaar zijn. Deze aanpak ondersteunt de transparantie en geloofwaardigheid van jouw rapportage en versterkt het vertrouwen dat onze klanten in ons hebben.

Maar we weten dat er niet altijd gedetailleerde gegevens beschikbaar zijn voor elk onderdeel van je bedrijf. Daarom bieden we ook berekeningen op basis van uitgaven, waarbij we je financiële gegevens en branchegemiddelden gebruiken om de ontbrekende gegevens aan te vullen. Dit betekent dat je meteen aan de slag kunt, zelfs als je nog niet over alle details beschikt.

Als je met ons samenwerkt, helpen we je om van schattingen naar exacte cijfers te gaan, zodat je rapportage sterker wordt, je reductiestrategieën scherper worden en je klimaatactie echt geloofwaardig wordt.

Met ClimatePartner krijg je een flexibele, toekomstbestendige aanpak van CO2-boekhouding die meegroeit met je bedrijf.