Het klimaatakkoord van Parijs
Wat is het Parijsakkoord?
Het Parijsakkoord is een historisch wereldwijd klimaatverdrag. Het werd in 2015 door 196 landen gesloten en is de eerste overeenkomst waarin wettelijk bindende doelstellingen voor alle partijen werden vastgesteld voor de reductie van CO2-emissies. Het overkoepelende doel van dit klimaatakkoord is duidelijk: de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 2 °C boven het pre-industriële niveau en idealiter tot slechts 1,5 °C. Om dit te realiseren voorziet het CO2-neutraliteit tegen het midden van de 21e eeuw.
Samenvatting van het klimaatakkoord
Om deze ambitieuze te kunnen behalen, verplicht het akkoord elke partij om nationaal bepaalde bijdragen (zogenoemde Nationally Determined Contributions - NDC's) voor te bereiden, ongeacht hun economische ontwikkeling. Dit zijn plannen van individuele landen om hun CO2-emissies te verlagen conform de doelstellingen van het akkoord. Naast deze reductiestrategieën, moeten NDC's ook aanpassingsmaatregelen omvatten en initiatieven voor de realisering van de duurzame ontwikkelingsdoelen, de Sustainable Development Goals (SDGs).
Daarnaast stelt het Parijsakkoord een kader vast voor financiële en technologische steun en ondersteuning bij de capaciteitsopbouw van het mondiale Noorden aan het mondiale Zuiden. 's Werelds rijkste landen hebben zich ertoe gecommiteerd om in de jaren 2020-2025 100 miljard dollar per jaar aan klimaatfinanciering beschikbaar te stellen aan landen die het meest door de klimaatverandering worden getroffen. Er werd ook meer nadruk gelegd op aanpassingsvraagstukken dan voorheen aangezien dit een disproportioneel effect op de levens van de meest kwetsbare partijen heeft, met name in het mondiale Zuiden.
Hoe werkt het Parijsakkoord?
Om de vooruitgang bij te kunnen houden, werd in het kader van het akkoord het zogenoemde Enhanced Transparency Framework (ETF) in het leven geroepen waarmee de genomen reductie- en aanpassingsmaatregelen van landen en de geleverde of ontvangen ondersteuning kunnen worden gerapporteerd en beoordeeld. Deze landspecifieke informatie wordt samengevoegd in de Global Stocktake (GST). De eerste GST zal plaatsvinden van 2021 tot 2023 en dit proces zal hierna gefaseerd worden herhaald om de collectieve voortgang van de langetermijn-klimaatdoelstellingen te beoordelen. Idealiter zal dit leiden tot een herevaluatie en aanpassing van NDC's om de hoogste doeleinden te realiseren.
Het akkoord was het resultaat van een uitgebreid proces van consensusvorming en de NDC's worden bepaald door nationale overheden. Deze zijn dus technisch gezien niet verplicht gesteld uit hoofde van het internationaal recht, hoewel dat wel geldt voor de rapportage- en beoordelingsprocessen. Daarnaast moeten diverse kwesties, zoals de instelling van een vervanging van het bestaande mechanisme voor schone ontwikkeling (Clean Development Mechanism (CDM)) en de aanpak van verlies en schade door klimaatverandering nog worden opgelost via toekomstige klimaatconferenties (COP's).
Wat werd binnen het kader van het Parijsakkoord bereikt?
Het akkoord is belangrijk, omdat het een doorbraak betekent in de wereldwijde strijd tegen klimaatverandering. In tegenstelling tot de voorganger, het Kyoto-protocol, maakt het Parijsakkoord geen verschil tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden. In plaats daarvan werken alle landen samen om het klimaatdoel van 1,5 °C te behalen. De Verenigde Staten, 's wereld grootste economie en één van de grootste uitstoters van broeikasgassen, trok zich onder president Trump terug uit het akkoord aangezien hij van mening was dat het schadelijk zou zijn voor de Amerikaanse economie. President Joe Biden gaf echter duidelijk zijn intentie aan om de klimaatverandering aan te pakken door zich op de eerste dag van zijn presidentschap weer aan te sluiten bij het verdrag.
Het is belangrijk te vermelden dat de internationale gemeenschap niet op schema ligt om veel van de doelstellingen van het Parijsakkoord te bereiken. Een voorbeeld: de doelstellingen die tijdens de VN-klimaatconferentie (COP26) in Glasgow naar voren werden gebracht, zouden niet voldoende zijn om het doel van 2 °C te halen, zelfs als zij allemaal zouden worden gerealiseerd. De internationale gemeenschap moet deze en andere zaken aanpakken om de idealen van het Parijsakkoord te kunnen realiseren.
Meld je aan voor een van onze Academy-evenementen om meer te weten te komen over klimaatactie.